…
“Soruverse: Ben neyim ve bu hal neyin nesi?
Yetiş, yetiş, hey sonsuz varlık muhasebesi?”
…
(Necip Fazıl Kısakürek)
Muhasebe insanlığın doğuşu ile başlar. Muhasebe mesleği de diğer mesleklerde olduğu gibi insanlığın ihtiyaçlarından ortaya çıkmıştır. Daha yazının icat edilmediği M.Ö. 20.000 yıllara dayandırılan Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde bulunan Ishango kemiğinin üzerindeki 29 adet çentiklerin bir avcı tarafından öldürülen mamutların hesabını tutmak için atıldığı tespit edilmiştir. Yazı yokken, en ilkel araç ve gereçler yokken, muhasebe insanoğlunun hayatına girerek ona yardımcı olan en eski metotlardan biri olagelmiştir.
Tigris ve Fırat Nehirleri arasında Mezopotamya yerleşimi Uruk’ta yapılan arkeolojik çalışmalarda, 5.000 yıllık birçok kil ve taş tablet üzerine çizilmiş muhasebe kayıtlarına ulaşılmıştır. Tablettin birinde şu ifade yazıyor: “29,086 birim arpa 37 ay Kushim”. Uzmanlara göre yazının anlamı: “29,086 birim arpa, 37 ayda teslim alındı. İmza Kushim”.
Özünde gelir ve giderleri tasnif eden bir sistem olan muhasebe, sadece toplumların ticari ilişkilerini düzenleyen hesaplar ilmi olmanın ötesinde, insanlığın geleceği için çok önemlidir. İnsan, yaradılış gayesi gereği hayatı boyunca kendisini muhasebeye çekmelidir.
7’den 70’e herkesin gönlünde taht kuran Rahmetli Barış Manço bir şarkısında:
“Yaz dostum, Barış söyler kendi bir ders alır mı?
Yaz dostum, su üstüne yazı yazsan kalır mı?
Yaz dostum, bir dünya ki haklı haksız karışmış,
Yaz dostum, boşa koysan dolmaz dolusu alır mı?
Yaz tahtaya bir daha, tut defteri kitabı,
Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, bir gün öder hesabı.”
Ölünce hesaba çekileceğimiz her şeyin sorumluluğunda, bilincinde olmamız gerektiğini söylüyor Barış Manço. Bu şarkıyı her duyduğumda hayatımın geçen yıllarını gözden geçiriyor, muhasebesini yapıyorum. İnsanlığın var oluşundan günümüze hayatın her alanında muhasebe vardı, olmaya da devam edecektir.
Görseller:
1-Ishango Kemiği, M.Ö. 20.000 – 18.000 arasındaki bir zamandan kalma, kemikten yapılma bir araçtır. Belçikalı Jean de Heinzelin de Braucourt tarafından 1960 yılında Afrika’da bulunmuştur.
2-Kushim Tableti, arpa işlemlerini kayıt altına almak için kullanılan Uruk Dönemi kil tableti.
*Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Öğrencisi