Özbek edebiyatının ilk ve kaliteli romanlarından olan Ötgen Künler, Abdullah Kadiri tarafından kaleme alınmış, üç ana bölümden ve 444 sayfadan oluşmuştur. Ahsen Batur tarafından çevrilen kitap, İleri Yayınları’ndan 2017’nin Mart ayında, 3. baskısı ile okuruna sunulmuştur.
Atabey, Mirzaların konağında ırmaktan abdest alırken Gümüş’ü gördü ve birbirlerine vuruldular. Atabey’in manevi babası gibi duran, onun her daim yanında olan Hasan Ali, onun aşk derdini anlayıp kızın Gümüş olduğunu anladığında, Mirza Kerim’den kızı istedi. Atabey, Gümüş ile evleniyor olacağını bilse de Gümüş, o kişinin ırmak başında gördüğü kişi olduğunu, evlenip karşı karşıya gelene kadar bilmez. Bu evlilik evvelinde, Hamid’in eniştesinin evinde bir toplantı oldu. Bu esnada yaşadıkları dönemi, çevre ahaliyi, iyi kötü yönden eleştirilerle anlatıldı. Burada da Atabey’in ileri görüşlü, akıllı bir baş olabileceğini düşündüler.
İki eşli olan Hamid, bu sohbette Atabey’e huylanarak bulunduğu yerdeki komutana şikayet etti. Mirza ve Atabey’in Taşkent’te Hacı Yusuf, yani Atabey’in babasının çıkardığı gibi Mergilan’da isyan çıkartacaklarını söyledi. Başkomutan, bunu şahına ulaştırıp onların fitneci oldukları yalanını iletti. Kuşbeyi, Mirza ve Atabey’i sorguya çekti. Atabey, bir tarafı diğer tarafa karşı isyan ettirmeyeceğini, iki tarafın da birbirinden kötü olduğunu, birini cariye peşinde birini para peşinde koşar olduğunu dile getirip, biz halkı yaşat ki yaşayasın diyenlerden yanayız, diyerek kendini savundu. Atabey ve Mirza, isyan edebilecekleri şüphesiyle zindana atıldı. Dışarıda kalan Hasan Ali, onların kurtulması için pek çok yol aradı, en sonunda Taşkent’e gitmeye karar verdi. Taşkent’in durumu oldukça vahimdi.
Bir tarafla galipler bir tarafta mağluplar, omuzdan ayrılmış başlar, şunun şu malını şöyle aldım, savaş ganimetim şudur diye anlatılan kahramanlık hikayeleri vb. Ortalık epeyce karışıktı ama Hasan Ali’nin oraya gidip çare bulmasından başka şansı yoktu. Hasan Ali, Hacı Yusuf ile konuştu olup biteni anlattı. Kıpçak düşmanı olan Hacı Yusuf gibi birinin oğlu nasıl kurtulsun düşüncesiyle gözünden yaşlar geldi. Mirza ve Atabey’in idamı tellallarca duyuruldu. Hamid bir iftiracı, ondan para alan komutansa bir satılıktı. Bir nevi rüşvet dönüyordu. (Korbaşı). Tam Mirza, Kerim ile Atabey’in idamına karar verilmişken Gümüş, bir mektupla Kuşbeyi’nin katına çıktı. Sonrasında Kuşbeyi, onları darağacından geri getirtti. Suçsuz oldukları ve asıl iftiracı ile satılık ortaya çıktı.
…
Kitabın girişindeki olaylardan kısa bir özet yaptım size. Ötgen Künler, alıp uzaklara götürüyor. Macera, hareket, gerilim… Ne isterseniz var. Harika bir betimleme ile akıcı bir üslup, yan yana gelince, insanın kitabı elden bırakmayası geliyor. Gerisi sizi bekliyor. Ötgen Künler, okunacak güzel bir roman.
*Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü Öğrencisi