İdealleri ve hayalleri olan insanların hayatları kendi ellerinde değildir. İdeallerinin ve hayatlarının ellerindedir. Kıymetli okuyucum, bugün bu konuya değinmek istiyorum. İnsan ne için yaşar? Amacımız nedir ve neden yaşıyoruz? Bu sorulara verdiğimiz cevaplar aslında kim olduğumuzu gösterecektir.
İnsan kâinatta yaratılmış en mükemmel varlıktır. Meleklerin dahi Allah’tan sonra secde ettiği tek varlık insandır. Peki, insanı bu kadar değerli ve diğer varlıklardan ayıran en önemli şey nedir? Bu soruya birçoklarımız akıl diye cevap verecek; hâlbuki hayvanlarda da beyin ve akıl vardır; bu sorunun asıl cevabı fikirdir. İnsanı hayvandan ayıran en önemli özellik onun fikrinin olmasıdır. İnsanda geçmiş endişesi ve gelecek kaygısı vardır; fakat hayvanda bunu göremezsiniz, bir aslan avını parçalar ve şunu düşünmez; acaba bu ceylanın yavrusu var mıydı, eşi var mıydı? Hayvan bunu asla düşünmez, o iç güdüsel olarak hareket eder. Hayvanda empati kurma, saygı, hoşgörü, sevgi veya bir amaç uğruna yaşamak gibi duygular ve düşünceler yoktur. O, sadece yaşamını devam ettirmek için avını parçalar, ürer ve ölür; yani hayvanların hayatı yemek, yatak ve tuvalet üçgeni içerisinde geçer; yer içer yatar ve en nihayetinde ölür.
İnsanı hayvandan ayıran özellikler nelerdir, bunları bilirsek insanın ne olduğunu ve amacının neler olduğunu daha net görebiliriz. Değerli okuyucum, bir soru ile başlayalım: Bir insanı sevmek için o insanda hangi özelliklerin olması gerek? Mesela karakter, saygı, dürüstlük, fedakârlık, özgüven, vefa, sevgi, aşk, namus, vatan sevgisi vs. vs. Bunların sayısını arttırabiliriz. Bir insanı sevmek için iyi arabası olsun demiyoruz veya iyi bir evi olsun, katı yatı olsun demiyoruz, insan olsun diyoruz. İnsanı sevme sebebimiz olan yukarıda söylediğimiz bu duygular gözle görülüp elle tutulmuyor dahi. O halde insan neden kendisini ön plana çıkarmak için makamından, arabasından, konumundan söz eder. Bunun sebebi yukarıda yazdığımız onu insan yapan, insani özellikleri azdır. Yani makamını alırsanız saygı duyulmayacaktır veya zenginliği elinden giderse… Demek istediğim şu değerli okuyucum: İnsan, insanlığı ile, karakteri ile, dürüstlüğü ile, saygısı ve sevgisi ile ön plana çıkmalıdır. Bunu yapamıyorsa insani özellikleri az demektir.
İnsanı diğer varlıklardan ayıran özelliklerdir bunlar. Mesala; empati kurma… Hayvan empati kuramaz. Eğer insan da empati kurmuyorsa nasıl insandır? Birileri aç iken kendisi yemek beğenmiyorsa veya soğuktan titreyen kendi türünden varlıklar varken elbise beğenmiyorsa nasıl insan olarak kalabilir? İnsanı insan yapan şey, empati kurmasıdır. İnsan olanların düşüncesi şu değildir: Ateş düştüğü yeri yakar, beni ilgilendirmez, bana dokunmayan yılan bin yaşasın, boş ver hayatına bak. Bu ve buna benzer cümleleri insani özelliklere sahip olan kurmaz, kuramaz. O ateş nereye düşerse düşsün benim ciğerimi yakar, benim bir kardeşim aç iken ben yemek beğenmezlik yapamam, birileri dert, gam geçerken ben gülüp eğlenemem der. İşte empati kurma özelliği burada ortaya çıkar. Empati kuramıyorsa çok ama çok büyük sıkıntı vardır. Tok açın halinden anlamaz. Gören, körün halini bilmez; sıhhatli, hastanın durumundan habersizdir. Ama empati kurarsa böyle olmaz, o kimse insan olduğunun farkına varır ve öyle hareket eder.
Anlatmaya çalıştığımız şudur: İnsan, insanca yaşamak için dünyaya gelmiştir. Kainatın aynasıdır, hakkın varlık deryasıdır, meleklerin secde ettiği en yüce varlıktır. Bu sebeple, tek bir amacı var: İnsani özelliklerle yaşamak ve yaratıcısını bilerek ölmek. İnsan para kazanmak, ev almak, iş bulmak, evlenmek için gelmedi dünyaya. Bunlar, onun yaşaması ve türünün devamı için birer araçtır; araç amaca asla feda edilemez. Bu amaçla yaşayan insan; insana makamı, işi, parası için değil; sadece insan olduğu için saygı duyar ve sever, insan olarak yaşar, ve insan olarak ölür. İnsanca yaşamak dileğiyle….