Aşağıdaki şiir, 2020 yılında Kızıl Çin’in Doğu Türkistan’da milyonlarca Türk’ü soykırım ve insan hakları ihlalleri işlediği zulüm kamplarından birinde yazıldı. Doğu Türkistan’da modern çağda, dünyanın gözleri önünde işlenen soykırımı adeta özetleyen şiirin yazarı, Ocak 2018’de toplama kampına atılan Doğu Türkistanlı Şair, Düşünür ve Bilim Adamı Prof. Dr. Abdülkadir Celâleddin’dir. (Abduqadir Jalalidin)
İnsan hakları, demokrasi ve eşitlik gibi kavramların artık normal yaşam kuralları haline geldiği 21. yüzyılda, Türk tarihi, kültürü ve medeniyetinin doğduğu o kadim topraklarda, Çin Komünist Partisinin çağ dışı ideolojinin esiri olmuş durumda. Bu çağ dışı zihniyetin sonucunda etnik, kültürel, sosyolojik ve politik olarak soykırıma uğrayan Doğu Türkistan’daki Uygur Türkleri ve diğer Türk kökenli halk, bugün dünyanın sesini duymasını ve kendileri için mücadele etmesini bekliyor. Bugün, kadim yurdumuz Doğu Türkistan’a ses vermek, sadece Türklük veya Müslümanlık değil, insanlığın bir gereğidir ve bazen bir şiir veya şarkı, anlatılmak isteneni sayfalarca sözden daha iyi anlatır:
Yanarım Yok (Dönüşüm Yok)
Bir buluŋda yegânimen, nigârım yok
Kiçiliri kara bastı, tumârım yok
Bu hayattın özge yeme ḫumârım yok
Cimcitlıkta ḫıyâl ezdi, amâlım yok
(Bir köşede yalnızım, sevdiğim yok
Geceleri kara bastı, tılsımım yok
Bu hayattan başka, hiç isteğim yok
Sessizlikte hayaller ezdi, çarem yok)
Men kim idim, nime boldum, bilelmidim
Kimge deymen dil sözümni, diyelmidim
Yâ pelekniŋ ḫuy peylini sizelmidim
Yar kışiŋge baray deymen, karârım yok
(Ben kim idim, ne oldum, bilemedim
Kime deyim yürek sözümü, diyemedim
Belki de feleğin işini sezemedim
Yâre varmak isterim, karârım yok)
Pesillerni bilip turdum burceklerdin
Hiçbir ḫever alalmidim çiçeklerdin
Bu sığınişler ötüp ketti süŋeklerdin
Kandak yer bu, karârım bar, yanarım yok
(Mevsimleri fark ettim çatlaklardan
Hiçbir haber alamadım çiçeklerden
Bu özleyişler geçip gitti kemiklerden
Nasıl yer bu, karârım var, yolum yok)
Türkiye Türkçesine Çeviren: Ahmet Bican Ercilasun